Page 1094 - Całość pdf + okładka

Uczniowie zapisują wnioski w dzienniku obserwacji:
w ciągu doby cień gnomonu najkrótszy jest zawsze w południe słoneczne,
w ciągu roku długość cienia gnomonu w południe zmienia się, najkrótszy jest latem,
a najdłuższy zimą.
wyniki obserwacji i pomiarów w dniach równonocy jesiennej i wiosennej pokrywają
się,
miejsce wschodu i zachodu Słońca zmienia się: latem jest bliżej północy, a zimą bliżej
południa, wiosną i jesienią Słońce wschodzi na wschodzie, a zachodzi na zachodzie,
wysokość Słońca nad widnokręgiem w południe zmienia się, najniżej jest zimą,
a najwyżej latem.

3. Budowa horyzontarium.

Potrzebne materiały: sklejka, metalowy pręt, model obserwatora, wstążki lub kordonek
w trzech kolorach, przybory matematyczne.
a) ze sklejki należy wyciąć koło o dowolnym promieniu, nie mniejszym niż 20 cm (wskazana
pomoc dorosłych, np. stolarza),
b) w środku okręgu należy umieścić obserwatora,
c) przy linii widnokręgu należy zaznaczyć główne kierunki świata,
d) na obwodzie koła w punktach N i S należy umocować pręt obrazujący sklepienie
niebieskie,
e) na obwód koła należy przenieść punkty obrazujące miejsca wschodu i zachodu Słońca
w poszczególnych porach roku uchwycone podczas obserwacji (miejsce przyczepiania
prętów),
f) na obwodzie koła należy umocować trzy pręty o różnej długości wygięte w łuk, obrazujące
widomą wędrówkę Słońca nad widnokręgiem w poszczególnych porach roku. Najdłuższy
przedstawiać będzie drogę Słońca latem, średni – wiosną i jesienią, a najkrótszy – zimą,
g) przy mocowaniu prętów do łuku sklepienia niebieskiego należy zachować kąt
odpowiadający wysokości Słońca w południe słoneczne w poszczególnych porach roku
w miejscowości, w której znajduje się szkoła,
h) od obserwatora należy prowadzić wstążki lub nitki (obrazujące promienie Słońca) do
miejsca położenia Słońca na łukach w południe w poszczególnych porach roku.

Zadanie 2
Konstruowanie zegara słonecznego Gr III i Gr IV

Etap 1
Wybór i przygotowanie miejsca obserwacji za pomocą gnomonu.

Uczniowie przygotowują pręt o właściwej długości tak, aby gnomon miał wysokość 1 m,
kątomierz szkolny, cyrkiel szkolny, taśmę mierniczą. Wybierają miejsce obserwacji na placu
szkolnym, powinno ono znajdować się w obszarze nasłonecznionym, nie osłoniętym
drzewami czy budynkami. Następnie rysują co najmniej 15 okręgów współśrodkowych